Sportske povrede su neizbežan deo atletskog života. Jedna od najčešćih povreda koja se javlja kod sportista je ruptura prednjeg ukrštenog ligamenta (ACL). Ova povreda može ozbiljno uticati na performanse sportiste i zahteva temeljan i stručan proces oporavka.
Šta je ACL?
Prednji ukršteni ligament (ACL) je jedan od četiri glavna ligamenta u kolenu. On je odgovoran za stabilnost kolena, posebno pri pokretima koji dovode do klizanja potkolenice napred u odnosu na natkolenicu.Često se dešava prilikom promene pravca kretanja, doskok itd.
Ruptura ovog ligamenta može se desiti iznenada tokom sportskih aktivnosti kao što su fudbal, košarka ili skijanje, ali takođe može biti posledica postepenog trošenja ligamenata tokom vremena.
Simptomi rupture ACL-a uključuju:
- Oštar bol u kolenu (osećaj da je nešto puklo prilikom pada )
- Otečenost
- Osećaj nestabilnosti u kolenu
- Problemi s hodanjem ili stajanjem
Udružene povrede
Često povreda prednjeg ukrštenog ligamenta se ne dešava izolovano, već dolazi do oštećenja MCL- medijalni kolateralni ligament, kao i oštećenje meniskusa. Ukoliko dođe do oštećenja sve tri strukture, to se naziva- trijada kolena.
Dijagnoza rupture ACL-a obično se postavlja na osnovu medicinskog pregleda, najpoznatiji test prednje fioke, gde se jasno može uočiti translacija tibije put napred u odnosu na femur. Pored ortopedskih testova radimo i MRI- magnetna rezonanca koja nam jasno pokazuje rupturu prednjeg ukrštenog ligamenta. Tačna dijagnoza je ključna za pravilan tretman i oporavak prednjeg ukrštenog ligamenta.
Tretman rupture ACL-a može uključivati konzervativne metode kao što su fizioterapija i jačanje mišića oko kolena, ali u većini slučajeva, posebno kod sportista, preporučuje se hirurška rekonstrukcija ligamenta. Ova operacija obično se izvodi artroskopski i uključuje zamenu oštećenog ligamenta graftom, obično uzetog iz tetive pacijenta ili donora.
U zavisnosti od tehnike koju ortoped radi, graft se najčešće uzima od tetive zadnje lože ili patelarne tetive.
Preoperativna prirpema – je od izuzetnog značaja za pacijenta. Kada kažemo preoperativna priprema mislimo na snagu kvadricepsa i punu ekstenziju kolena. Što je bolje odrađena priprema, kasnije je lakši tok oporavka.
Oporavak prednjeg ukrštenog ligamenta
Rehabilitacija nakon rupture ACL-a može biti dug i zahtevan proces. Nakon operacije, pacijent će morati raditi na jačanju mišića, obnavljanju pokretljivosti i postepenom povratku sportskim aktivnostima. Povratak na teren sportsite između 9-12 meseci.Evo nekoliko ključnih faza oporavka:
Faza 1 – Ova faza počinje odmah nakon operacije i fokusira se na smanjenje otoka i inflamacije, elektrostimulacija mišića, obnavljanje pokreta. (Fizikalna terapija)
Faza 2 – Fokus je na povratku snage i izdržjivosti mišića cele noge.
Faza 3 – Vežbe propriocepcije, koordinacije, dinamičke vežbe
Faza 4- Specifične vežbe sportiste, zbog povratka na teren
Važnost stručnog vođenja
Važno je naglasiti da je stručno vođenje ključno tokom celog procesa oporavka od rupture ACL-a. Fizioterapeuti, sportski lekari i hirurzi igraju ključnu ulogu u obezbeđivanju optimalnih rezultata.
Ruptura prednjeg ukrštenog ligamenta (ACL) može biti zastrašujuća povreda, ali sa pravilnim tretmanom i posvećenošću oporavku, većina pacijenata može se vratiti svojim normalnim aktivnostima, uključujući i sportske aktivnosti. Ključni su stručno vođenje, redovne terapije i postepeni povratak aktivnostima kako bi se smanjio rizik od ponovne povrede i omogućio potpuni oporavak kolena.
U našem fizikalnom centru radimo ranu rehabilitaciju prednjeg ukrštenog ligament, za sva pitanja naši terapeuti su Vam na raspolaganju!